Dwaalwegen binnen de dyslexie

Geplaatst op

De afgelopen jaren zijn er vele alternatieve middelen gekomen ter voorkoming, dan wel  ‘genezing’  van dyslexie.  Middelen waarvan geen enkel deugdelijk onderzoek aantoont dat ze effectief zijn in de behandeling van dyslexie. Hierbij een overzicht van de meest voorkomende  (bron: Leij, A. van der. (2016). Dit is dyslexie. Houten: Lannoo).

Gekleurde brillenglazen

Gekleurde brillenglazen zijn bedoeld om visuele stress te verminderen en de leessnelheid te vergroten. De visuele stress uit zich in hoofdpijn of pijn in de ogen van het licht dat gereflecteerd wordt door leesmateriaal. Dat dergelijke problemen bestaan is onomstreden, maar er is geen enkel bewijs dat het meer voorkomt bij kinderen met ernstige leesproblemen. De gekleurde brillenglazen kunnen dan ook daadwerkelijk zorgen voor vermindering van de hoofdpijn klachten of pijn in de ogen, maar hebben geen effect op leessnelheid. ‘Wetenschappelijk bewijs ondersteunt de claims niet dat visuele training, spieroefeningen, oogbewegingsoefeningen, visietherapie, prismaglazen, gekleurde lenzen en filterglazen effectief zijn in het direct of indirect behandelen van leerstoornissen.’ (Handler & Fierson, 2011).

Visolie

De aanbeveling aan ouders om kinderen visolie te geven is gebaseerd op de zogenaamde Oxford-Durham studie. De toewijzing van proefpersonen aan de visolie groep of de groep zonder visolie gebeurde niet op basis van leesproblemen, maar op basis van motorische problemen. Na 3 maanden werd er geen verschil waargenomen in motoriek tussen de  twee groepen.  Na het vergelijken van andere factoren werd er echter wel een verschil waargenomen in de lees-  en spellingontwikkeling. De proefpersonen in de visolie-groep gingen meer vooruit in lezen en spellen dan de andere groep. Maar wat zegt dit over visolie gebruik bij dyslectici? Daar ging de studie immers niet over.  Hiernaast bleek dat de spreiding tussen het lees- en spellingsniveau alleen maar groter werd, hetgeen inhoudt dat de proefpersonen met het hoogste leesniveau het meeste vooruit gingen en de zwakke lezers het minste profiteerden.  Visolie als remedie tegen dyslexie is dus uitgesloten.

‘Dyslexie’ lettertype

Er zijn diverse wetenschappelijke studies geweest waarin de effectiviteit van het ‘dyslexie’ lettertype is beoordeeld. ‘De algemene conclusie is dat er geen aanwijzingen zijn dat het lettertype “Dyslexie” tot betere leesprestaties leidt’ (steunpuntdyslexie.nl). Dat er leerlingen zijn die het lettertype positief waarderen is uiteraard mogelijk. Ieder heeft zijn eigen voorkeur als het om lettertypes gaat.

Beelddenkers

Het is opmerkelijk dat er ondanks enig empirisch bewijs, nog steeds heel wat aandacht wordt besteed aan dyslectische beelddenkers. Er bestaan als het ware twee soorten beelddenkers: natuurlijke en kunstmatige.

Natuurlijke beelddenkers ‘zien’ betekenisvolle beelden die min of meer automatisch worden opgeroepen door objecten, scénes of door gesproken of geschreven taal. Dat er dyslectici zijn die daar, net als niet-dyslectici, een talent voor hebben is duidelijk. Dat het er verhoudingsgewijs meer zouden zijn bij dyslectici, is onwaarschijnlijk.

Kunstmatige beelddenkers zouden meer gebaat zijn bij het aanleren van hele woorden of woordstukken in plaats van het verklanken per letter. De wetenschappelijke term hiervoor is orthografische compensatie. Dit is enkel een bewijs van variatie in leervermogen, maar is niet specifiek en exclusief voor dyslectici.